1
Ik ben Johann Schärz. Ik ben 19 jaar en geboren in Lessigen, in het kanton Bern. In 1824 heb ik voor een periode van 6 jaar getekend als vrijwilliger in het leger. Ik maak deel uit van het Zwitsers regiment de Jenner nummer 29. Je vraagt je af wat een Zwitser in het leger van Willem I komt doen? zie Zwitserse regimenten en mijn militaire gegevens.
In september worden wij opgeroepen voor een militair kamp op de Ravelse Heide. We liggen op dat moment in Antwerpen. We vertrekken op 31 augustus en komen na 4.5u en 22.5km stappen aan in Oostmalle. Daar overnachten we. De volgende dag gaan we verder naar Ravels. De 17.5 km leggen we af in 3.5u.
Het kamp gaat door van 1 september tot 29 september 1826. De bevelhebber van het kamp is luitenant-generaal Chassé; bijgestaan door zijn staf.
In de Ravelse heide staan onze tenten al klaar.
Bij aankomst zetten we onze geweren in groepjes tegen elkaar. Daarna worden de regels overlopen.
Samen zijn we met rond de 6900 man. overzicht
Ik behoor tot het Zwitsers Regiment de Jenner nummer 29, onder leiding van kolonel von Jenner. In het regiment zijn we met 1080 korporaals en manschappen en 44 officieren.
In het regiment behoor ik tot het eerste bataljon onder leiding van majoor Dittlinger.
Hier zie je een overzicht van de organisatie van het kamp.
We volgen de nummers op de kaart om het kamp te verkennen.
Kampen 1826 en 1827 bij benadering op huidige kadasterplan - basis oude kaarten (bron Delaruelle ea Taxandria)
2
Vooraf heeft men ervoor gezorgd dat de secreten, de kookputten, de 17 waterputten op het domein terug in orde zijn. Ook de chevalets werden terug in goede staat gebracht. De chevalets zijn houten paarden met een spitse rug. Als straf moet men er een tijd op gaan zitten. Geen pretje kan ik je verzekeren.
3
Eerst moeten we onze tenten opstellen. Deze worden opgesteld in rijen en geordend volgens regiment. Het zal wringen en puffen worden. We slapen immers met 16 man in een tent van 5 meter op 3 meter. We sliepen met de voeten naar het midden en de hoofden naar de wand en per twee deelden we één deken. De wanden van de tent lopen schuin af, zodat het moeilijk staan of zitten is in de tent.
Ons regiment (Zwitsers nummer 29) ligt aan de ene kant naast de 15de afdeling infanterie en aan de andere zijde naast onze collega's regiment Zwitsers von Ziegler nummer 30. Ik heb een plaatsje voor in de rij.
Daarna krijg ik als taak de kookgaten af te maken en het nodige hout aan te halen. Waar zijn ze de kookgaten? ah ! hier
4
Ik loop de straat af van mijn tentenrij naar de achterkant van het kamp. Onderweg kan ik de opbouw van het kamp goed volgen: schema opbouw
de secreten van de officieren
de tenten van de staven, kapiteins, luitenants
de tenten van meester geweermaker, sergeant-majoors, fouriers, wasvrouwen
de waterputten
de kookgaten
de rijen met tenten van de soldaten
de geweermantels
de secreten voor ons, soldaten.
Ik ben nu aan de rand van het kamp. Ik bots op een lichte dragonder te paard. Hij doet de wacht in en om het kamp. Hij vraagt me het wachtwoord: Ik zeg: “Hein Antwerpen.” Het is in orde en hij laat me doorstappen. Het wachtwoord bestaat uit een parool (naam van een man) en een contresein (naam van een stad). Op 5 september is er een accidentje geweest met vier vrouwen. Wil je hierover meer weten?
impressie gemaakt met AI DALL E-3: lichte dragonder te paard
5
Zondag ga ik naar de hervormde kerkdienst. Deze gaat door in openlucht, dicht bij de rooms-katholieke kapel helemaal rechtsonder het kamp. De veldpredikanten die de diensten voor ons (de beide Zwitserse regimenten) verzorgen, marcheerden met ons mee naar het kamp. Ze moesten een onderkomen zoeken in de nabijheid van het kamp. Ze kregen daarvoor per dag vier gulden. Voor de diensten kregen ze 50 gulden.
Voor de manschappen die rooms-katholiek waren, zijn twee aalmoezeniers voorzien: dhr Boeckmans en Willems. Zij verzorgen de mis op drie zondagen (10, 17 en 24 september) om 11u 30 in de rooms-katholieke kapel. Dit houten gebouw is opgetrokken door de 4de fortificatie. Binnenin staat een altaar. De aalmoezeniers krijgen een tent in de nabijheid van de kapel.
We vertrouwen onze collega's uit België toch niet zo erg. Onze koning Willem I is wel tolerant tegenover de Belgen en hun roomse godsdienst. Maar toch gaan vele staatsposten naar Noord-Nederlanders en is er nog altijd spanning tussen de verschillende godsdiensten. Daarom vrezen sommigen dat er wel eens een opstand van het zuiden zou kunnen komen.
6
De bakkerij wat verderop. Er kunnen tot 600 broden gebakken worden om onze hongerige magen te verzadigen. Wil je weten wat ons rantsoen is?
7
En dan mogen we eindelijk op manoeuvres... Dit is waar we voor gekomen zijn:
3 september was er om 12 uur kerkenparade, waarna de we de eredienst bijwoonden.
4 september: onze eerste lessen op individueel niveau
13 en 14 september zijn er oefeningen met het peloton
15 september en 16 september oefeningen met het bataljon
Vanaf 18 september mogen wij (de Zwitserse regimenten) al op schijven schieten. De andere infanterieafdelingen pas enkele dagen later. Het schieten op schijven gaat door tot 25 september. Op de brug naar Baarle worden voorbijgangers gewaarschuwd dat er bij het ven naar de schijf wordt geschoten.
impressie gemaakt met AI DALL E3: oefenen op schijf
8
Ik zou nog graag wat extra eten inslaan. Hiervoor ga ik naar de marketentsters. Ik heb ook een vast plaatsje bij het kraampje van Marie, een marketentster waar ik graag een neutje jenever ga drinken. meer over marketentsters?
Ook heel veel mensen uit de buurt komen hun waren verkopen op de markt in het kamp. In het begin had ik wel moeite om aan de nodige aardappelen te komen. Maar achteraf waren er geen problemen meer. meer hierover?
impressie gemaakt met AI DALL E3: marketentster
9
12 september komt prins Frederik op bezoek. Hij is 's ochtends vertrokken vanuit Brussel. Hij krijgt een tent midden in het kamp, met een speciale wacht.
Het detachement lichte dragonders dat gelegerd is te Weelde is om 9 uur aanwezig in het kamp. Ze zijn in grote tenue. De prins inspecteert deze troepen.
Hij is tevreden over het manoeuvreren van de troepen. We krijgen een extra rantsoen jenever als beloning.
14 september verlaat hij het kamp en trekt naar Breda.
15 september woont hij een artillerieoefeningen te paard bij op de heide te Ginneken.
10
De volgende dag voel ik me echt niet goed ... buikloop (diarree). Ik word naar de ambulancepost gebracht. Hier word ik verzorgd door een hospitaalbediende (één van de zes). Maar ik ken het hoofd van de dienst zeer goed; het is namelijk de officier van gezondheid eerste klasse van de Zwitsers nummer 30. Buiten staan tien ziekenwagens klaar; de paarden zijn ingespannen en de voerlieden staan ernaast. Ik hoop dat het niet zo ernstig is en dat ik kan blijven. Anders moet ik eerst naar Turnhout, daarna eventueel naar het garnizoenshospitaal van Breda. Als er teveel zieken zijn moeten deze de andere patiënten doorsturen naar Leuven, 's Hertogenbosch of Bergen op Zoom. Naast me ligt een jongen die echt ligt te rillen van de koorts en heel veel pijn heeft. Dokter Naegeli beslist om hem naar het burgerlijk hospitaal van Turnhout te laten brengen. Daar blijft hij tot hij verder kan vervoerd worden. Wanneer kan ik terug naar het kamp?
Ik krijg een middeltje toegediend dat blijkbaar toch helpt, want na enkele dagen kan ik terug naar het kamp. Lijst van mogelijk beschikbare geneesmiddelen.
11
Op 22 september doen we gemeenschappelijke manoeuvres van de afdelingen en brigades.
Op 25, 26 en 27 september voert de divisie, geschaard voor het kampfront verschillende acties uit. Het kampfront is de lijn waarop de kamperende troepen zich in slagorde opstellen. De manoeuvres beginnen na de eredienst en de inspectie van de troepen.
Ik heb het zakje met mijn voorraad kogeltjes per ongeluk laten vallen en vind niet alle kogeltjes meer terug... Ik weet nog wel ongeveer waar waar dit accidentje is gebeurd. Misschien hier?
Ik krijg natuurlijk verwijten naar mijn hoofd.
impressie gemaakt met AI DALL E3 - manoeuvres infanterie
12
Het is intussen 29 september ... we breken op...
We leveren ons gerief in en trekken de pinnen uit rond onze tenten.
Wil je weten met hoeveel we het hebben overleefd? getalsterkte op 29 september
En dan op stap ... We stappen de 27.5 km naar 's Gravenwezel in 5.5u. De dag daarna trekken we verder naar onze garnizoensstad Antwerpen: nog 15km (of 3u) te gaan.
De rapporten over het kamp zijn positief.